İnternet’in Feminist İlkeleri
İnternetin neredeyse yaşamımızın bir gerekliliği olduğu bu çağda, İnternet kadınların ve queerlerin hayatında nasıl bir yer ediyor anlamak ve ilişkili teknolojileri daha yakından tanımak bizim için önemli. İnternet teknolojileri ve politika geliştiricileri ağırlıklı olarak (cis) erkeklerden oluşuyor. Ayrıca Internet’e erişim de cinsiyete göre farklılık gösteriyor. Kadın-erkek internet kullanımı arasındaki fark gelişmiş ülkelerde çok fazla değilken (hatta Hollanda gibi ülkelerde kadınların Internet’e erişimi daha fazla) cinsiyetler arası en büyük farklılığın olduğu ülkelerden biri Türkiye. Uluslararası Telekomünikasyon Birliği İTÜ 2012-2015 verilerine göre Türkiye’de kadınların %44’ü İnternet’e ulaşabiliyorken bu oran erkekler için %63,5. Bardağın dolu tarafından bakarsak kullanıcı sayısı her iki cinsiyet için de OECD’nin 2017 raporuna göre biraz artmış. 2016’da Türkiye’deki kadınların sadece %50’sı Internet kullanıcı iken bu oran erkeklerde %68. Yine İTÜ 2018 verilerine göre bu oran %56.6 ve %72.8’ye yükselmiş. İnternet kadınlar ve queerler için güvenli, eşit, adil bir platform mu sorusu bir süredir soruluyor. Biz de bu soruyu aklımızın bir köşesinde tutarak İnternet üzerine yazılar ve derlemeler yayınlamayı planlıyoruz. Bu serinin ilk yazısı, İnternet’in Feminist İlkeleri’nden Türkçe’ye uyarladığımız bu yazı.
Internet’in Feminist Ilkeleri*
Giriş
26 Agustos 2016
Feminist bir İnternetin amacı daha fazla kadın ve queeri — tüm farklılıklarımızla — haklarımızın tadını çıkarmak, zevk ve keyif almak, ve patriyarkayı yıkmak için güçlendirmektir. Feminist İnternet farklı gerçekliklerimizi, bağlamlarımızı, ve yaş, engellilik, cinsellikler, toplumsal cinsiyet kimlikleri ve ifadeleri, sosyoekonomik konum, politik ve dini inançlar, etnisite, ve ırksal belirteçleri de içeren özgüllüklerimizi entegre eder. Aşağıda sıraladığımız temel ilkeler feminist bir İnternetin gerçekleştirilebilmesi için kritik öneme sahiptir.
ERİŞİM
1) İnternete Erişim
Feminist bir İnternet daha fazla kadın ve queerin İnternet’e evrensel, kabul edilebilir, dusuk maliyetli, koşulsuz, açık, anlamlı ve eşit erişimini mümkün kılmakla başlar.
2) Bilgiye Erişim
Kadın ve queerleri ilgilendiren, özellikle cinsellik, üreme sağlığı ve üreme hakları, haz, güvenli kürtaj, adalete erişim, ve LGBTQ konularına ilişkin bilgilere, sınırlandırılmamış erişimi destekliyor ve koruyoruz. Bu tavrımız, diller, yeterlikler, ilgi alanları, ve bağlamlar konusundaki çeşitlilikler için de geçerlidir. Kadınlar ve queerler kodlama, tasarlama, uyarlama hakkına, eleştirel ve sürdürülebilir bir şekilde Bilgi Iletisim Teknolojilerini kullanma ve teknolojiyi bir yaratıcılık ve ifade platformuna dönüştürme hakkına, ve aynı zamanda tüm mekanlardaki cinsiyetçilik ve ayrımcılık kültürüne meydan okuma hakkına sahiptirler.
HAREKETLER VE KAMUSAL KATILIM
4) Direniş
İnternet çoğunlukla patriyarka ve heteronormativitenin şekillendirdiği diger alanların bir uzantısı olarak sosyal normların müzakere ve icra edildiği ve dayatıldığı bir alandır. Bizim feminist bir İnternet için mücadelemiz kamusal, özel ve ikisinin arasındaki diger alanlardaki mücadelemizdeki sürekliliğin bir parçasını oluşturan bir mücadeledir.
5) Hareket inşaası
İnternet dönüştürücü bir politik alandır. Bireylerin kendileri, toplumsal cinsiyet ve cinsellikleri üzerinde hak iddia edebildikleri, onları kurabildikleri ve ifade edebildikleri yeni vatandaşlık biçimlerini mümkün kılar. Ve bu politik alana bölgeler arası ilişkiler kurma, hesap verebilirlik ve şeffaflık talep etme, ve sürdürülebilir feminist hareketin inşası için fırsatlar yaratmak da dahildir.
6) İnternet yönetişimi
Bizler İnternet yönetimini kontrol eden patriyarkal alanlara ve süreçlere karşı çıkmanın ve daha fazla feminist ve queerin karar alma mekanizmalarına dahil olmasının gerekliliğine inanıyoruz. İnterneti etkileyen politika yapma süreçlerini demokratikleştirmeyi ve yerel ve evrensel ağlarda mülkiyetin ve gücün yayılmasını istiyoruz.
EKONOMI
7) Alternatif Ekonomiler
Bizler teknolojiyi daha fazla özelleştirme, kar ve kurumsal kontrol yönünde sürükleyen kapitalist mantığı sorgulamaya kararlıyız. Işbirliği, dayanışma, müşterekler, ekolojik sürdürülebilirlik, ve açıklık prensiplerini temel alan alternatif ekonomik güç biçimlerini yaratmak için çalışıyoruz.
8) Özgür ve açık kaynak
Bizler açık/özgür kaynak kodlu yazılımları~(free/libre and open source software, FLOSS), araçları ve platformları kullanarak dijital güvenliği de içeren teknolojileri denemek ve yaratmak konusunda kararlıyız. FLOSS’un kullanımını teşvik etmek, yaygınlaştırmak, ve FLOSS’a ilişkin bilgimizi paylaşmak praksisimizin merkezindedir.
İFADE
9) Feminist söylemi güçlendirmek
Bizler kadın anlatılarını ve gerçekliklerini güçlendirmek için İnternetin gücü üzerinde hak iddiasında bulunuyoruz. Bir yandan feminist sesleri susturup kadının insan hakları savunucularına eziyet ederken öte yandan ahlak söylemini tekeline alan devlet, dindar sağ ve diğer ekstremist güçlere karşı direniş gereklidir.
10) İfade özgürlüğü
Bizler cinsel ifade hakkını politik ve dini ifade özgürlüğünden daha az önemli olmayan bir ifade özgürlüğü olarak savunuyoruz. Devlet ve devlet dışı aktörlerin İnternetteki feminist ve queer ifadeleri, teknoloji, yasal düzenlemeler ya da şiddet kullanarak kontrol etme, gözetleme, düzenleme ve kısıtlama çabalarına şiddetle karşı çıkıyoruz. Bu çabaları, daha büyük bir proje olan ahlak polisliği, sansür ve vatandaşlığın ve hakların hiyerarşilendirilmesi politik projesinin bir parçası olarak görüyoruz.
11) Pornografi ve ”zararlı içerik”
Çevrimiçi pornografinin faillik (agency), rıza, güç, ve emekle ilintili olduğunu biliyoruz. Pornografik içerik tüketimi ve kadına karşı şiddet arasında kurulan indirgemeci nedensellik bağını red ediyoruz. Aynı zamanda kadın ve trans cinselliği ifadelerini işaretlemek için kullanılan “zararlı içerik” şemsiye terimini de red ediyoruz. Ana akım patriyarkal bakışa direnen ve kadın ve queerleri hazzın merkezine koyan alternatif erotik içerik üretilmesini ve yeniden sahiplenilmesini destekliyoruz.
FAİLLİK
12) Rıza
Internet platformlarının kültürüne, tasarımına, politikalarına ve hizmet koşullarına rıza etiği ve politikasının getirilmesini istiyoruz. Kadınların faillikleri (agency), kamusal veya özel yaşamlarının hangi yönlerini çevrimiçi paylaşacaklarına dair bilinçli kararlar verebilmelerinde yatar.
13) Mahremiyet ve veri
Mahremiyet ve kişisel veriler ve bilgilerin çevrimiçi her seviyede tam kontrol hakkını destekliyoruz. Devletler ve özel şirketlerin verileri kar amaçlı kullanma ve çevrimici davranışları manipüle etme pratiklerine karşıyız. Gözetim,kadınların bedenlerini, söylemlerini ve aktivizmini kısıtlamak ve kontrol etmek için patriyarka tarafından kullanılan tarihsel bir araçtır. Kişilerin, özel sektörün, devletin ve devlet dışındaki aktörlerin gözetim pratiklerini de aynı dikkatle takip ediyoruz.
14) Hafıza
Çevrimiçi kişisel tarihimiz ve hafızamızı kontrol etme ve sürdürme hakkına sahibiz. Bu hak kimin ve hangi koşullarda bu bilgilere erişim hakkının olduğunu bilmeyi de içeren tüm çevrimici kişisel verilerimize ve bilgilerimize erişim ve sonsuza kadar silebilme hakkını da kapsar.
15) Anonimlik
Çevrimiçi anonimlik hakkını savunuyor ve anonimliğin kısıtlanmasına dair her türlü talebe karşı çıkıyoruz. Anonimlik özellikle de cinselliğe dair ve heteronormatif tabuları kırma, cinsiyet kimliğini çeşitli biçimlerde deneyimleme ve ayrımcılıktan etkilenen kadınların ve queerlerin güvenliğini sağlama açısından çevrimiçi ifade özgürlüğümüzü mümkün kılar.
16) Çocuklar ve gençler
Gençlerin seslerinin ve tecrübelerinin çevrimiçi güvenlik hakkında alınan kararlara dahil edilmesini talep ediyor ve gençlerin çevrimiçi güvenliğe, mahremiyete, ve bilgiye erişimlerini destekliyoruz. Çocukların hayatlarının kritik anlarında cinsellik, toplumsal cinsiyet ve seksüaliteye dair olumlu bilgiye erişimini de içeren sağlıklı bir duygusal ve cinsel gelişim hakkını tanıyoruz.
17) Çevrimiçi şiddet
İnternet kullanıcıları, politika yapıcılar ve özel sektöründe de dahil olduğu Internetin tüm bileşenlerini çevrimiçi taciz ve teknoloji eksenli şiddeti tartışmaya çağırıyoruz. Kadın ve queerlerin deneyimledikleri saldırılar, tehditler, korkutma ve denetim gerçek, zararlı ve korkutucudur, ve cinsiyet tabanlı şiddet probleminin bir parçasıdır. Bu sorunu ele almak ve sonlandırmak bizim kollektif sorumluluğumuzdur.
Kaynak: https://feministinternet.org/sites/default/files/Feminist_principles_of_the_internetv2-0.pdf
Yazi gorseli icin Ellis van der Does’a cok tesekkur ederiz. http://ellisvanderdoes.com
Ceviri: Suzan Bayhan (Bilgisayar Mühendisi)